[Đời Sống] Công phu nghề nhuộm vải chàm của đồng bào Thái

Tục nhuộm chàm của người Thái

Một số phụ nữ Thái không biết nhuộm chàm. Các chị em trong làng nhuộm và may tất cả quần áo và chăn màn cho bản thân và gia đình.

Bà Quàng Thị Xen, ở thôn Ngoang, xã Thẩm Dương, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai yêu cầu:

Việc nhuộm và nhuộm chàm đã bắt đầu. Mọi phụ nữ Thái Lan đều biết cách làm điều đó. Ở những gia đình đông người, người ta còn làm nhiều chum, vại chàm để nhuộm vải may quần áo cho đàn ông và trẻ em. Chúng tôi vẫn duy trì phương pháp nhuộm tay này.

Phơi – sấy thường xuyên để có độ bền vải.

Bạn đang xem bài viết: [Đời Sống] Kỹ thuật nhuộm chàm Thái Lan

Nguyên liệu và kỹ thuật nhuộm chàm

Nguyên liệu dùng để nhuộm chàm là tóp tu, chàm, hai loại cây mọc ven sông, thung lũng nơi đất ẩm, màu mỡ, râm mát. Vì trong cây chàm có chứa nước màu đen nên người ta dùng nước của hai loại cây này để nhuộm vải trắng thành vải đen.

Để nhuộm vải, phụ nữ chọn cây chàm, ngâm trong lọ từ ba đến bốn ngày rồi vắt bỏ bã lấy nước cốt. Có hai cách nhuộm để giữ màu chàm. Cách thứ nhất là lấy một cái bếp sạch, tốt nhất là bếp củi, cho vào cái “hò” (dụng cụ đan bằng tre có miệng rộng, hơi đáy) hoặc cho vào rổ rồi đổ nước từ từ. Nước thấm xuống đất, thu nước trong chậu, nước có vị mặn gọi là nước Nam lắng (nước gio). Một hũ nước, hai chén nước rau được đựng trong hũ (gọi là tung nin). Cho một ít vôi, sả, nước vỏ cây, rượu và lá vào ngâm 9 ngày rồi đem sơn. Nhưng nin này sẽ không tồn tại lâu.

Cách thứ hai là dùng nước chàm, nước cũ sàng, trộn nước sắc, gia vị để khoảng 25 ngày là có thể ăn vải, cách nhuộm này lâu ngày. Bạn có thể nhuộm từ 6 đến 10 lần sử dụng. Mỗi lần nhuộm phải pha với nước bồ kết, bột chàm để nguyên liệu có màu đen.

xanh đậm

Xem thêm bài viết: cách cắt áo sơ mi nữ

Bà Hà Thị Quy sống tại thôn Ngoang, xã Thẩm Dương, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai.

Nhuộm chàm, nhuộm chàm sau mẻ và đồ hộp thì bột chàm mới đậm và thơm. Không có thanh trang, không thể lưu màu. Ở nhà, họ vẫn nhuộm tóc và nhuộm chàm. Đi đâu cũng phải có người ở nhà giúp đỡ. Trong khu vực của chúng tôi, người dân vẫn đang làm việc trong các lĩnh vực dệt, dệt và nhuộm.

Khi nhuộm chàm và vải chàm, muốn vải chàm được đẹp như ý muốn, chị em chia đôi cây tre dài 1,2m, đan thành chiếc thúng vừa tay như thúng xếp. Người ta sẽ dùng dũa này đun đi đun lại nhiều lần để ra nước chàm, và nước thu được có màu đen.

Vải khi nhuộm sẽ có màu xanh đậm, mùi thơm, thoang thoảng mùi chàm. Khi giặt, vết nước và vết bớt không biến mất. Trong nhuộm, sản phẩm có màu xanh đậm, nhuộm chàm có màu xanh lục. Phương pháp vẽ này rất rộng. Nếu không tuân thủ quy trình này, vết bớt sẽ bị hỏng và thuốc nhuộm sẽ không hiện màu.

Sau khi nhuộm, muốn vải bền màu, dùng để làm khăn, người ta dùng quả tía tô hoặc vỏ cây rừng (gọi là hà thủ ô) để ngâm. Tùy theo nhu cầu sử dụng mà mọi người có thể lắp đặt thành phẩm khác nhau. Bà Lù Thị Ban ở bản Bó, phường Chiềng An, thành phố Sơn La, người có nghề nhuộm chàm cho biết:

Mỗi người phụ nữ có một “tung nin” để ăn vải. Nhào bột xong phải cho nước vào nồi, bột chàm, gia vị để hôm sau ăn. Nên giặt vải trước khi nhuộm.

Tóm tắt

Cuộc sống ngày một đổi thay, nghề trồng và nhuộm chàm của người Thái Tây Bắc không còn thịnh hành như xưa. Mời các bạn xem nhiều bài viết với thông tin đa dạng về nhiều chủ đề trên Hocmay.vn

Bạn thấy bài viết [Đời Sống] Công phu nghề nhuộm vải chàm của đồng bào Thái có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về [Đời Sống] Công phu nghề nhuộm vải chàm của đồng bào Thái bên dưới để Trường TH Đông Phương Yên có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: daihocdaivietsaigon.edu.vn của Trường TH Đông Phương Yên

Nhớ để nguồn bài viết này: [Đời Sống] Công phu nghề nhuộm vải chàm của đồng bào Thái của website daihocdaivietsaigon.edu.vn

Chuyên mục: Kinh nghiệm hay